4. ULUSAL KAĞIT SEMPOZYUMU

SONUÇ BİLDİRGESİ

TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından 1993 yılından bu yana düzenlenen Ulusal Kağıt Sempozyumu‘nun dördüncüsü 20 Aralık 2002 tarihinde İzmit‘te KOÜ Derbent Turizm Otelcilik MYO Uygulama Oteli‘nde gerçekleştirildi. "21 YÜZYILDA TÜRK KAĞIT SANAYİİNİN DURUMU" ana tema kapsamında gerçekleştirilen sempozyumda; aşağıdaki konular irdelenmiş ve tartışmaya açılmıştır.

2000‘li Yıllarda Sektörün Rekabet Gücü ve Unsurları
Sektörde Yabancı Sermaye Hareketlerinin Durumu ve Rekabet Gücüne Etkileri
Sektörde Sermaye Birikimi ve Büyüme
Türkiye Sanayii‘nin ve Kağıt Sektöründe Kamu Girişimciliğinin Tarihsel Gelişimi
Sektörde Özelleştirme Uygulamaları "DALAMAN MÜESSESESİ ÖRNEĞİ"
Sempozyumun sonunda "21 YÜZYILDA TÜRK KAĞIT SANAYİİNİN DURUMU" konulu panel gerçekleştirilmiştir.

Selüloz ve Kağıt Sanayii Vakfının, Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının, T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Üniversiteler, Sendika Temsilcileri ve konu ile ilgili uzmanların katılımıyla yapılan Sempozyumun sonucunda; Türk Kağıt Sanayiinin 21.yüzyıldaki durumu ve karşı karşıya kaldığı rekabet koşulları irdelenmiş ve aşağıdaki sorunlar ve bu sorunların çözümü doğrultusunda alınması gerekli önlemler önceki Sempozyumlarda olduğu gibi bir kez daha vurgulanmıştır.

Dünya‘daki gelişmeler değerlendirildiğinde rekabet edebilirliğin en önemli kriterlerinden birini teşkil eden olgu; Teknolojinin öneminin anlaşılması, teknoloji geliştirmeye büyük önem verilmesini gerektirmektedir. Zira günümüzde bilim, teknoloji ve sanayileşme bir bütündür. Çağdaş anlamda sanayileşme; Ülkenin teknoloji yeteneğinin ve bu yeteneğin kaynağını oluşturan bilim yeteneğinin, bilim ve teknolojiyi ekonomik ve toplumsal yarara dönüştürebilme yeteneğinin yükseltilmesi, bunu mümkün kılacak ulusal inovasyon (yenilik) sisteminin kurulması ve geliştirilmesiyle eş anlamlıdır.

Sektörün temel sorunlarının başında kağıt-karton sanayii ile ilgili ulusal bir politikanın eksikliği, sektörün yönlendirilmesinde ve teşvik edilmesindeki yetersizlik, araştırma ve geliştirme (Ar-ge) faaliyetlerine yeterince pay ayrılmaması ve bu alandaki kayıtsızlık, hammadde yetersizliği ve çevre sorunları gelmektedir.

Türk Kağıt Sanayiinin önemli sorunlarından başta geleni üretim makinalarının hız ve genişlik bakımından yetersizliğidir. Sektörün öncelikle Avrupa Birliği ile fakat aynı zamanda da uluslararası rekabet gücünü arttırabilmek için birim zamandaki üretimi yüksek; geniş ve hızlı kağıt makinalarının tesisine yönelik yatırımların desteklenmesi gerekmektedir.

Türk Kağıt Karton Endüstrisinin uluslararası rekabetinin ancak teknolojik düzeyinin yükseltilmesiyle gerçekleşebileceği, bu bağlamda mevcut kağıt makinalarının modernizasyonuyla birlikte, modern teknolojiye sahip makinaların kullanılmasının özendirilmesi, ölçek ve standartları itibariyla ekonomik olmayan ikinci el makinaların ithalatının önlenmesi gereklidir.

Sektörün ürün kalitesinin büyük ölçüde kullanılan hammadde kalitesine bağlı olduğu gerçeğinden hareketle, Orman Genel Müdürlüğü tarafından sektöre verilen kağıtlık odunun uygun kalitede ve maliyette olması bir zorunluluktur.

Orman Genel Müdürlüğünün halihazırda kağıt sektörüne sunduğu hammadde kalite ve maliyetleri, sektöre iç ve dış pazarlarda rekabet kolaylığı sağlamamaktadır.

Sektörün gelişmesi ve rekabet gücünün arttırılabilmesi için orman ürünleri üretiminin geleneksel yöntemler yerine teknolojik gelişmeler doğrultusunda ve sektörle işbirliği içerisinde çağdaş bir organizasyona kavuşturulması gerekmektedir.

Son yirmi yıl içerisinde ne yazık ki diğer sanayi sektörleri gibi Kağıt Sanayii‘de üvey evlat muamelesi görmüştür. Ülkemizde finans kesimi desteklenip, rant ekonomisi uygulanırken kağıt sanayii yüksek enerji maliyetleri, yetersiz ve kalitesiz hammadde, yetersiz sermaye birikimi karşısında kaderiyle başbaşa bırakılmış, ancak sanayileşmeden yana çevrelerin özverili çabalarıyla ayakta kalabilmiştir.

Nitekim, Türkiye‘de imalat sanayii‘nin geneline yönelik sabit sermaye yatırımları reel olarak tam bir durgunluğa itilmiş ve sabit fiyatlarla hesaplandığında 2001 itibariyle 1990‘ların başındaki reel değerin üzerine çıkamamıştır. Bu arada imalat sanayi yatırımlarının toplam içindeki payı hızla gerilemiştir. (1970‘ler ortalaması %40 iken, 2001 değeri %22)

Özel girişimciliğin Kağıt Sektörüne girdiği 1970‘li yıllara kadar ülkenin gereksinim duyduğu selüloz, kağıt ve karton ürünlerinin yanı sıra kağıt sanayiinin gereksinim duyduğu kalifiye eleman ve bilgi birikimini yaratan SEKA‘nın özelleştirme gerekçesiyle atıl duruma getirilmesinin, gerekli yatırımlardan yoksun bırakılmasının akılcı olmadığı, Dünya‘da birçok örneğinin olduğu gibi Kamu Girişimciliğinin özellikle sektörde katma değer yaratarak varlığını sürdürebileceği, bunun için teknolojik ve yönetsel anlamda yapısal değişikliklere gereksinim olduğu vurgulanmıştır.

Ülkemizde; tüm sanayi sektörlerini olumsuz etkilemekte olan enerji sorunu, kağıt sanayii içinde önemli bir sorundur. Halen kullanılmakta olan elektrik enerjisi AB ve EFTA ülkelerinden %40-%80 oranında daha yüksektir ve standart kalitenin altındadır. Bu olgu ürün kalitesi ve maliyeti açısından olumsuz bir faktör teşkil etmekte ve rekabet gücüne çok olumsuz bir etkide bulunmaktadır.

Sektörümüzün önemli hammaddesini teşkil eden, çevre ve orman varlıkları bakımından önemi tartışmasız kabul edilen atık kağıdın geri kazanılması konusuna önem verilmeli, halkın bu konuda bilinçlendirilmesi ve eğitimi sürekli hale getirilmelidir. Kağıt toplama çalışmalarında sektör ve belediyelerin işbirliği esasları düzenlenmeli ve bu çalışmalarda AB ve EFTA ülkelerindeki başarılı uygulamalar örnek alınmalıdır.

Hammadde konusundaki dışa bağımlılığın azaltılması doğrultusunda; Kenaf, Kendir gibi yıllık bitkilerden ve saman gibi tarımsal atıklardan selüloz elde edilmesi ve özel sektörün Selüloz Sanayii yatırımlarının etkin özendirmelerle desteklenmesi ve bu suretle kendi kaynaklarımızın değerlendirilmesi sağlanmalıdır.